Compliance programma’s noemen belangenverstrengeling vaak in hun lijst van (gedragscode-)onderwerpen, maar besteden er niet altijd voldoende aandacht aan. “Dat voelt iedereen toch wel op zijn klompen aan?”
Was dat maar maar. Nare voorbeelden te over: Marcio Barosso, Neelie Smit-Kroes, Camiel Eurlings, Loek Hermans, Henny Keijzer, Maserati Moellenkamp, Gedeputeerde Statenlid Hooijmaijer, en gisteren het ‘schandaal’ rondom Beatrix Ruf, directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam. Zij trad af omdat zij naast een fulltime baan 20 nevenfuncties had maar haar belangrijkste en lucratiefste nevenfunctie ‘vergat’ openbaar te maken.
Zelfs de schijn van een belangenverstrengeling tast de geloofwaardigheid van de medewerker aan. De Nederlandse Bank heeft over dit onderwerp lezenswaardige stukken gepubliceerd waar corporate organisaties hun voordeel mee kunnen doen (klik hier).
“Van belangenverstrengeling is sprake wanneer persoonlijke of professionele belangen, anders dan die van {het pensioenfonds}, worden meegenomen in de besluitvorming” zo stelt die publicatie. De Britten verwoorden de taak van de commissarissen in dit opzicht heel duidelijk: ““The board should determine whether the director is independent in character and judgement and whether there are relationships or circumstances which are likely to affect, or could appear to affect, the director’s judgement.”
Indien jouw geloofwaardigheid als medewerker wordt aangetast omdat anderen twijfelen aan jouw integriteit, is het vaak onmogelijk om nog goed te blijven functioneren. Het vertrouwen in jou als persoon en als medewerker is ondermijnd. Vertrouwen is juist het fundament waarop integer, verantwoord zakendoen wordt gebouwd. Zonder dat fundament kan geen organisatie op langere termijn voortbestaan.
Wat kun je in de praktijk zoal doen om de alertheid voor dit onderwerp te vergroten?
Allereerst begin met uit te leggen waarom een medewerker twijfels over zijn/haar geloofwaardigheid zou moeten willen vermijden. Laat ervaren wat het betekent indien mensen jou niet meer vertrouwen. Dat gevoel moet sterk genoeg zijn om bij elke toekomstige verleiding te twijfelen of zelfs direct het goede te doen.
Bespreekbaar maken in de eigen afdeling, zodat het onderwerp gaat leven en in alle openheid op tafel komt: zo doen we dat hier: open en transparant.
Jaarlijkse verklaringen van leidinggevenden helpen ook om hen er aan te herinneren dat zij alles moeten vermelden dat een schijn van belangenverstrengeling zou kunnen oproepen. Beatrix Ruf ‘vergat’ haar eigen commercieel bedrijf te vermelden; een bedrijf dat nota bene driemaal meer winst maakte in een kalenderjaar dan zij met gesubsideerd salaris verdiende 🙁
Trainingen en af en toe een cartoon, quiz of herinnering om de boodschap levend te houden.
Extra aandacht verdienen gevoelige posities, bij voorbeeld bij de afdeling inkoop. Wellicht vaker een audit en meer voorlichting; soms strakkere regels als het gaat om geschenken aannemen (nooit dus) en vertier.
Klik hier om naar een andere interessante publicatie, in dit geval van het Amerikaanse Ethics Research Center, te gaan voor additionele tips.
